https://www.seksuelegezondheidhaaglanden.nl/prep/prep-vraag-en-antwoord/
PrEP betekent pre-expositie profylaxe. PrEP is een pil met daarin 2 hiv-remmers (emtricitabine en tenofovirdisoproxil). Als je PrEP volgens voorschrift inneemt, is het een effectieve manier om hiv te voorkomen.
PrEP is bedoeld voor mensen die geen hiv hebben, maar wel een verhoogd risico lopen om geïnfecteerd te raken. PrEP beschermt alleen tegen hiv en niet tegen andere soa. Gebruik daarom ook altijd een condoom.
Als je PrEP volgens voorschrift inneemt, is het een effectieve manier om hiv te voorkomen. Door PrEP kan hiv moeilijker cellen infecteren. Ook kan hiv zich minder goed vermeerderen.
De medicijnen in PrEP zijn veilig, maar elk medicijn kan bijwerkingen geven. De meest voorkomende bijwerkingen van PrEP zijn: hoofdpijn, duizeligheid, levendige/abnormale dromen, misselijkheid, een opgezette buik, maagklachten, braken, diarree, winderigheid en algehele lichaamszwakte. Deze bijwerkingen gaan meestal binnen 2 weken over.
Bij sommige mensen gaat door PrEP de werking van de nieren achteruit. Als dat gebeurt, kan het nodig zijn ermee te stoppen. Tijdens het gebruik moet daarom je nierfunctie gecontroleerd worden.
Als je vóór of tijdens PrEP-gebruik toch een hiv-infectie oploopt, kan het virus ongevoelig (resistent) worden voor de medicijnen in PrEP. Als dat gebeurt, werkt je hiv-behandeling mogelijk minder goed: de medicijnen in PrEP zitten namelijk ook in veel medicijnen waarmee hiv behandeld wordt. Daarnaast kun je met hiv, die resistent is voor PrEP, ook andere PrEP-gebruikers besmetten. Het is daarom belangrijk om vóór en tijdens het gebruik van PrEP te controleren of je echt geen hiv hebt.
Je kunt PrEP op 2 manieren slikken: dagelijks of rondom seks. Beide manieren beschermen even goed tegen hiv bij anale seks. Beslis samen met de verpleegkundige of arts welk slikschema het best bij jou past. Je kan PrEP het beste samen innemen met wat te eten.
Hieronder lees je over de 2 verschillende schema's:
Bij dit schema slik je elke dag op hetzelfde tijdstip 1 pil. Alleen op de allereerste dag slik je 2 pillen tegelijk (minimaal 2 uur en maximaal 24 uur voor een eventueel sekscontact). Een voordeel van dit schema is dat je zelf het tijdstip kan kiezen dat voor jou het handigst werkt: als je een tijdstip kiest dat goed in jouw dagelijks routine past, is de kans kleiner dat je een pil vergeet. Met dit schema ben je continu beschermd.
Bij dit schema slik je de pillen in een vast schema rondom de seks:
Gebruik dit schema alleen als je seksleven planbaar of voorspelbaar is. Met dit schema gebruik je mogelijk minder pillen, maar het kan zijn dat je ze op een voor jou onhandig moment van de dag slikt, waardoor de kans op fouten groter wordt.
Op de website van Man tot Man staat ook een handig filmpje waarin wordt uitgelegd hoe je PrEP slikt.
Andere schema’s beschermen mogelijk onvoldoende tegen hiv. Wij raden het daarom af een ander schema te gebruiken dan die hier genoemd zijn.
Let op: als je vrouw of transman bent, gelden voor jou mogelijk andere adviezen. Neem voor persoonlijk advies contact op met onze soa-polikliniek.
In Nederland zijn ongeveer 1100 nieuwe hiv-diagnoses per jaar. Ongeveer tweederde van alle nieuwe infecties vindt plaats onder mannen die seks hebben met mannen. Ondanks alle voorlichting over veilig vrijen is er een groep mannen die moeite heeft met (consequent) condoomgebruik. PrEP biedt deze mannen een extra manier om zichzelf te beschermen tegen hiv.
PrEP is niet geschikt voor iedereen. Alleen personen met een verhoogd risico op het oplopen van een hiv-infectie, komen in aanmerking. In Nederland zijn dat voornamelijk mannen die seks hebben met mannen of transgenders met extra risicofactoren voor een hiv-infectie. Je moet bovendien hiv-negatief zijn (geen hiv hebben). Verder mag je PrEP niet gebruiken bij sommige ziektes.
Als je PrEP gebruikt, is het extra belangrijk dat je nieren goed werken. Je moet regelmatig medische controles laten doen. Daarnaast moet je volgens een schema pillen kunnen slikken.
Als je twijfelt of PrEP iets voor je is, bespreek dit dan met je met je huisarts of met de hulpverlener tijdens een consult in ons centrum.
PrEP is er voor iedereen met een verhoogd risico om geïnfecteerd te raken met hiv. In Nederland zijn dat voornamelijk mannen die seks hebben met mannen en transgenders. In speciale, individuele gevallen kunnen ook hetero’s in aanmerking komen voor PrEP.
Er is een aantal studies gedaan naar de werking van PrEP. Bij deze studies bleken mensen voor meer dan 90% beschermd tegen hiv als ze hun pillen volgens schema innamen. Ook bleek dat de bescherming veel minder goed was als mensen hun pillen niet volgens schema innamen.
PrEP biedt geen enkele bescherming tegen andere soa zoals chlamydia, gonorroe en syfilis. Dit is de belangrijkste reden waarom je bij PrEP-gebruik een condoom nog steeds nodig is.
Informeel PrEP-gebruik is het gebruik van PrEP die op eigen initiatief is verkregen. Wij adviseren om PrEP alleen te gebruiken via een officiële zorgverlener. Mocht je toch informeel PrEP gebruiken, dan is het belangrijk dat je de nodige zorg krijgt. Je kunt namelijk nierfunctie problemen krijgen of een hiv-virus dat ongevoelig wordt voor PrEP-medicijnen.
Per 1 augustus 2019 is een landelijke PrEP-regeling gestart. Daarmee kan PrEP-zorg geleverd worden aan een beperkte groep mensen met een verhoogd risico op hiv. We zijn daarbij gebonden aan de eisen van het Ministerie van VWS. De hoeveelheid plaatsen is beperkt en wij kunnen dus niet alle geïnteresseerden PrEP aanbieden. De sociaal verpleegkundige en arts beoordelen wie in aanmerking komt voor PrEP en maken daarbij een inschatting van het risico op hiv en de persoonlijke situatie van de cliënt.
PrEP-zorg via ons centrum houdt in dat je na een intake en start-testen na 1 maand terugkomt voor controle. Daarna zien we je iedere 3 maanden. We bespreken onder andere je PrEP-gebruik. Iedere 3 maanden testen we je op soa/hiv/HCV en iedere 6 maanden komt daar een test voor je nierfuncties bij.
PrEP-zorg via ons centrum wordt vergoed door de overheid. Voor de medicatie geldt een bijdrage van €7,50 per 30 tabletten. Let op dat je alleen met pin kunt betalen!
Cliënten die in PrEP-zorg komen in ons centrum begeleiden wij bij de start van PrEP. Het is de bedoeling dat we je na 1.5 jaar overdragen naar de huisarts. Op deze manier kunnen wij een grotere groep mensen helpen een hiv-infectie te voorkomen.
PrEP-zorg van ons ontvangen, betekent dat je akkoord gaat met onze spelregels hiervoor.
Alleen personen met een verhoogd risico op het oplopen van een hiv-infectie, komen in aanmerking:
Als je met PrEP wil starten kan je je aanmelden via het aanmeldformulier. Het aanmeldformulier staat alleen op de website als wij nieuwe PrEP-plekken hebben. Als wij geen plek hebben halen wij het aanmeldformulier van de site. Het aanmeldformulier komt regelmatig online te staan dus check regelmatig de website. Let wel, aanmelding is geen garantie voor deelname.
Naast de GGD kan de huisarts een rol spelen in het aanbieden van PrEP-zorg. Mensen die PrEP willen gebruiken kunnen ook met hun huisarts in gesprek gaan. Er zijn steeds meer huisartsen in Nederland die PrEP voorschrijven en PrEP-zorg leveren. In steeds meer regio’s werken huisartsen en GGD-en samen, waarbij ze afspraken maken over wie welk deel van de PrEP-zorg doet. Huisartsen kunnen voor meer informatie contact opnemen met de artsen van ons centrum.
PrEP is op basis van de landelijke regeling bij ons centrum beschikbaar voor 610 cliënten met een verhoogd risico op hiv. De sociaal verpleegkundige en arts beoordelen wie in aanmerking komt voor PrEP en maken daarbij een inschatting van het risico op hiv en de persoonlijke situatie van de cliënt.
Op dit moment is er bij ons centrum een grote vraag naar PrEP-zorg. De wachttijd kan oplopen tot enkele maanden en is afhankelijk van de uitstroom van klanten die voor PrEP-zorg naar de huisarts gaan of met PrEP stoppen.
Als je alleen PrEP-tabletten inneemt na de seks, ben je niet goed beschermd tegen hiv. Het is daarom van groot belang om vóór seks zonder condoom 2 tabletten in te nemen, gevolgd door 2 keer 1 tablet 24 en 48 uur later (zie ook de informatie op mantotman.nl).
Heb je geen PrEP ingenomen voor de seks? Heb je wel anale seks zonder condoom gehad met iemand van wie je de hiv-status niet weet, of die hiv-positief is en niet wordt behandeld? Het advies is dan om te laten beoordelen of je PEP nodig hebt. PEP staat voor post-expositie profylaxe en bestaat uit 3 verschillende hiv-remmers die je gedurende 4 weken moet innemen.
Hiervoor kun je bellen naar het algemene nummer van het Centrum Seksuele Gezondheid GGD Haaglanden (070) 353 66 88 – op werkdagen van 08.30 tot 12.00 en van 13.30 tot 16.00 uur. Buiten kantooruren kun je bij de huisartsendienst (SMASH) of eventueel de Spoedeisende Hulp terecht. Zij bepalen of je een PEP-behandeling krijgt. De huisartsendienst (SMASH) kun je bellen buiten kantoortijden (tussen 17.00 en 08.00 uur) via telefoonnummer (070) 346 96 69.
Heb je geen PrEP ingenomen voor de seks? Heb je wel anale seks zonder condoom gehad met iemand van wie je de hiv-status niet weet, of die hiv-positief is en niet wordt behandeld? Het advies is dan om te laten beoordelen of je PEP nodig hebt. PEP staat voor post-expositie profylaxe en bestaat uit 3 verschillende hiv-remmers die je gedurende 4 weken moet innemen.
Hiervoor kun je bellen naar het algemene nummer van het Centrum Seksuele Gezondheid GGD Haaglanden (070) 353 66 88 – op werkdagen van 08.30 tot 12.00 en van 13.30 tot 16.00 uur. Buiten kantooruren kun je bij de huisartsendienst (SMASH) of eventueel de Spoedeisende Hulp terecht. Zij bepalen of je een PEP-behandeling krijgt. De huisartsendienst (SMASH) kun je bellen buiten kantoortijden (tussen 17.00 en 08.00 uur) via telefoonnummer (070) 346 96 69.
Het is belangrijk zelf in de gaten te houden hoeveel PrEP pillen je nog hebt. We maken tijdens het PrEP-consult altijd direct een vervolgafspraak die eerder is dan dat je PrEP op zal zijn. Het is je eigen verantwoordelijkheid om ook op deze afspraak te verschijnen. Het kan natuurlijk een keer voorkomen dat er iets gebeurt, waardoor je niet kan komen op het afgesproken tijdstip. Laat dit dan zo snel mogelijk weten, zodat we kunnen proberen een nieuwe afspraak te maken voordat de PrEP op is.
Als je vergeten bent om PrEP in te nemen, dan ben je minder goed beschermd tegen hiv. Wat je het beste kunt doen, hangt af van je slikschema. Heb je in de afgelopen 72 uur (anale) seks zonder condoom gehad, terwijl je 1 of meer pillen niet ingenomen hebt? Dan kan het zijn dat je een PEP-kuur nodig hebt. Neem voor de zekerheid telefonisch contact op met het CSG via 070-3536688. Buiten kantoortijden kun je contact opnemen met de huisartsenpost. Hieronder staan enkele algemene adviezen.
Alcohol en drugs verminderen de werking van PrEP in je lichaam niet. Wel kun je meer bijwerkingen hebben van de PrEP en/of de drugs.
Wil je toch alcohol of drugs gebruiken? Let dan extra goed op. Als je hierdoor je PrEP uitbraakt, of vergeet je PrEP in te nemen, ben je mogelijk onvoldoende beschermd tegen hiv. Begin daarom met een kleinere hoeveelheid drugs dan je gewend bent en zet bijvoorbeeld een wekker op je telefoon om jezelf op tijd aan je PrEP te herinneren.
Ook als je seks hebt onder invloed van harddrugs (Chemsex), kan PrEP nuttig voor je zijn. Onder invloed van drugs loop je vaak namelijk meer risico op hiv en andere soa's, doordat je eerder dingen doet die je anders niet zou doen.
Daarnaast kunnen drugs leiden tot drogere slijmvliezen en tot ruwere seks: via de wondjes die hierdoor ontstaan, loop je meer risico op hiv en soa. Als je je drugs injecteert (slamming) en hierbij injectienaalden deelt met anderen, kun je ook hiv (en sommige andere soa) oplopen. Waarschijnlijk verlaagt PrEP ook de kans dat je hiv via een besmette injectienaald oploopt, maar PrEP is geen vervanging voor het gebruik van steriele (ongebruikte) naalden.
Lees hier meer over: Hoe gebruik je drugs bij seks zo veilig mogelijk?
PrEP is te gebruiken totdat de houdbaarheidsdatum op de verpakking verlopen is. Belangrijk is om de pillen te bewaren volgens de adviezen in de bijsluiter. Als je PrEP te lang of verkeerd bewaart, gaat de werking achteruit.
PrEP biedt geen bescherming tegen andere soa zoals chlamydia, gonorroe en syfilis. Dit is de belangrijkste reden waarom bij PrEP-gebruik een condoom moet blijven gebruiken. Bovendien vermindert PrEP het risico op hiv wel aanzienlijk, maar tonen eerdere onderzoeken aan dat het niet in alle gevallen een hiv-infectie kan voorkomen, vooral niet als je het medicijn vaak vergeet.
PrEP is via de GGD beschikbaar via het Nationaal PrEP Programma (NPP) dat gestart is in 2019 en 5 jaar duurt. De GGD’en zijn hierdoor gebonden aan de eisen van het ministerie van VWS. Vanuit dit NPP is de PrEP-zorg in ons centrum vergoed vanuit de overheid, voor de medicatie geldt een bijdrage van €7,50 per 30 tabletten.
We verwachten dat er binnen deze 5 jaar meer duidelijk wordt over de verstrekking van PrEP, de kosten en een eventuele vergoeding van PrEP buiten het NPP om.
Er zijn steeds meer huisartsen in regio Haaglanden die PrEP voorschrijven en PrEP-zorg leveren. Heeft jouw huisarts geen of weinig ervaring met het voorschrijven van PrEP? Wil hij/zij meer informatie? Dan kan hij/zij altijd contact met ons centrum opnemen.
Op de website van PrEP-NU staan “PrEP-vriendelijke” huisartsen vermeld waar je soms tegen betaling van het passantentarief terecht kan voor de PrEP-zorg.
Wanneer je klachten hebt die op een soa kunnen wijzen, kun je telefonisch contact opnemen met onze klachtenlijn (070) 353 66 88, optie 2. We zijn op werkdagen bereikbaar van 08.30 tot 10:15 uur.
De verpleegkundige zal je klachten met je bespreken. Als het nodig is, krijg je een afspraak op het klachtenspreekuur. In dit consult wordt geen PrEP-zorg verleend, een eventuele PrEP-afspraak die je misschien binnenkort ook hebt, zal gewoon doorgaan.
Wanneer je door een sekspartner gewaarschuwd bent voor gonorroe en/of chlamydia en niet toevallig heel snel een PrEP-afspraak hebt, kun je via www.mantotman.nl digitaal een testafspraak maken bij aangesloten centra (in onze regio in Zoetermeer en Delft).
Plekken op het PrEP-spreekuur zijn schaars. Kan je echt niet op de PrEP-afspraak komen, neem dan contact met ons op via 070-3536688 om je afspraak te verzetten. Je kunt dan meteen een nieuwe afspraak maken.
Wanneer je zonder bericht niet verschijnt op je afspraak, sturen we je een nieuwe uitnodiging. Als je 2 afspraken hebt gemist zonder ons te informeren, of als je langer dan 6 maanden niet op het PrEP-spreekuur bent geweest, stoppen we met de PrEP-zorg.
Helaas heeft het Centrum Seksuele Gezondheid GGD Haaglanden onvoldoende capaciteit om iedereen met een PrEP-indicatie te begeleiden. Patiënten met een PrEP-verzoek voor wie geen plek (meer) is in ons centrum worden verwezen naar de huisarts zodat zij daar de PrEP kunnen opstarten en/of continueren. Het Centrum Seksuele Gezondheid GGD Haaglanden kan hierbij helpen door de soa- en hiv-testen te verrichten en de uitslagen mee te geven aan de patiënt. De huisarts vult deze aan met een nierfunctie-bepaling en schrijft de PrEP voor. Bij vragen of problemen kan telefonisch overlegd worden met één van de artsen van ons centrum.
De sociaal verpleegkundige en arts beoordelen wie in aanmerking komt voor PrEP en maken daarbij een inschatting van het risico op hiv en de persoonlijke situatie van de cliënt.
Als je met PrEP wil starten kan je je aanmelden via het aanmeldformulier. Het aanmeldformulier staat alleen op de website als wij nieuwe PrEP-plekken hebben. . We beoordelen je aanvraag en nemen dan per mail contact met je op en laten je dan weten of je wel of niet in aanmerking komt. Op het moment dat wij geen PrEP-plekken meer hebben, halen we het aanmeldformulier van de site.
PrEP-zorg van ons ontvangen, betekent dat je akkoord gaat met onze spelregels hiervoor.
Ja, ook als je geen seks hebt gehad in de afgelopen tijd is het belangrijk om naar de afspraak te komen. Ook als je een tijd geen PrEP hebt ingenomen, bijvoorbeeld als je PrEP rondom de seks inneemt (intermitterend gebruik) kom je iedere 3 maanden op controle.
Ben je gestopt, maar wil je weer beginnen met PrEP? Dan kan je je aanmelden via het aanmeldformulier. Het aanmeldformulier staat alleen op de website als wij nieuwe PrEP-plekken hebben. Als wij geen plek hebben halen wij het aanmeldformulier van de site. Het aanmeldformulier komt regelmatig online te staan dus check regelmatig de website. Als je je aanmeldt beoordelen wij je aanvraag opnieuw en nemen per mail contact met je op en laten je weten of je wel of niet in aanmerking komt. Let wel, aanmelding is geen garantie voor deelname.
Ook is het mogelijk de wens om weer met PrEP te beginnen te bespreken met een sociaal verpleegkundige tijdens de reguliere soa-controles in ons centrum.